گفت‌وگوی «صبح‌نو» با رییس مرکز تولید و نشر دیجیتال انقلاب اسلامی و تهیه‌کننده بازی «سفیر عشق»
کاش برگردان کلمه Game برجام یا چاه نفت بود
به گزارش روابط عمومی منادیان،تاثیر بازی‌های رایانه‌ای در قلمروی آموزش یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین موضوعات در زمینه بازی‌های رایانه‌ای است. یکی از بازی‌هایی که سعی کرده به آموزش تاریخ اسلام برای کودک و نوجوان ایرانی بپردازد بازی «سفیر عشق» و قسمت دوم آن «مختار: فصل قیام» است. شخصیت مختار که به‌واسطه سریال مختارنامه شخصیتی شناخته‌شده برای مخاطب ایرانی است، حال در یک بازی کامپیوتری در نقش قهرمانی حضور دارد که مخاطب از طریق او می‌تواند قیامی را رهبری کند. بازی «سفیر عشق» به تهیه‌کنندگی «مهدی جعفری‌جوزانی» سه‌گانه‌ای است که تا امروز دو قسمت آن یعنی «سفیر عشق» و «مختار: فصل قیام» راهی بازار شده و مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. بدین بهانه با «مهدی جعفری‌جوزانی»، مدیر موسسه منادیان بصیرت (ناشر بازی) و رییس مرکز تولید و نشر دیجیتال انقلاب اسلامی (توسعه‌دهنده بازی) گفت‌وگو کرده‌ایم و او از ویژگی‌های این بازی، تاثیرگذاری این رسانه و چالش‌های ساخت بازی در ایران چنین می‌گوید:
کمی بیشتر بازی سه‌گانه «سفیر عشق» را برای مخاطبان معرفی کنید. اینکه این پروژه از کجا شروع شد و این‌قدر خوب پیش رفت؟
سال‌ها پیش درباره سه‌گانه «سفیر عشق» فکر کرده و ایده‌هایی را مدنظر قرار داده بودیم تا به فرایند این اتفاق تاریخی بین سال60 تا 65 هجری بپردازیم. شخصا به این فضا علاقه داشتم، البته سریال مختارنامه نیز در ایجاد این علاقه بی‌تاثیر نبود. داستان‌پردازی این بازی از شهادت امام‌حسن مجتبی(ع) شروع شده و به انتقام گرفتن مختار از قاتلان امام‌حسین(ع) ختم می‌شود.
این روند داستانی هر سه قسمت است یا قسمت اول مجموعه؟
این کل داستان است. در قسمت اول بازی، سوژه و موضوع ما راجع‌به ماجرای شهادت امام‌حسن(ع) و سپس ورود حضرت‌مسلم به شهر کوفه است. از همان ابتدای مسیر، تصمیم گرفتیم قهرمان قصه‌مان یک سردار ایرانی باشد تا بتوانیم اصل داستان را بهتر و دقیقا متناسب با آنچه در تاریخ اتفاق افتاده است، روایت کنیم و خدشه‌ای به اصل تاریخ وارد نکنیم. ازآنجایی‌که ایرانی هستیم، دوست داشتیم نقش ایرانی‌ها را در این اتفاقات نشان دهیم، پس کاراکتری خلق کردیم به نام مهران ایرانی که به‌لحاظ شخصیت فردی و توانایی‌های نظامی بسیار قدرتمند است. او بسیار توانمند و درعین‌حال مانند بسیاری از ایرانیان احساساتی است. قصه به این شکل شروع می‌شود که مهران ایرانی که در لشکر امام‌حسن(ع) است، بعد از اینکه شاهد خیانت به امام‌حسن(ع) و درنهایت شهادت این امام بزرگوار بوده، تصمیم به مهاجرت می‌گیرد. او و همسرش، پروانه که محل سکونت‌شان شهر ری است به‌سوی کوفه می‌روند و همزمان با ورود حضرت مسلم‌بن‌عقیل وارد شهر کوفه می‌شوند.
و او تصمیم می‌گیرد در کنار حضرت مسلم بماند!
همین‌طور است. او تصمیم می‌گیرد در کنار حضرت مسلم باشد تا به‌نوعی اتفاقات گذشته را جبران و فراموش کند. در کنار درامی که برای مهران تعریف کردیم، به بازگویی واقعه ورود مسلم‌بن‌عقیل به کوفه و خیانت‌هایی که به او می‌شود نیز پرداختیم. درنهایت شهادت حضرت مسلم اتفاق می‌افتد و مهران از کوفه خارج می‌شود تا خودش را به کاروان امام‌حسین(ع) برساند. در اینجا قصه ما در روایت اول یعنی بازی «سفیر عشق» به پایان می‌رسد.
و نوبت به قسمت دوم یعنی «مختار: فصل قیام» می‌رسد. قصه این قسمت چیست؟
ماجرای دوم بعد از واقعه عاشورا شروع می‌شود و مدت‌زمانی را نشان می‌دهد که حکم آزادی مختار از زندان صادر شده و او به مکه مهاجرت می‌کند. در آنجا مختار برای قیام و شروع انتقام برنامه‌ریزی می‌کند.در قسمت دوم، کاربر این‌بار در نقش مختار بازی می‌کند. مهران نیز در بخشی از قصه او همراهی می‌کند و کنارش حضور دارد تا اینکه مختار قیام می‌کند و با کمک یارانش به پیروزی می‌رسد. پایان بازی در قسمت دوم این سه‌گانه پیروزی مختار و حاکم شدنش بر کوفه است.
در قسمت سوم این بازی چه اتفاقاتی رخ می‌دهد؟
در قسمت سوم بازی که درحال‌حاضر مراحل پایانی تولیدش را سپری می‌کند، بازه‌ای به تصویر کشیده شده که مختار حاکم کوفه شده است و تصمیم می‌گیرد از قاتلان سیدالشهدا(ع) انتقام بگیرد. حال کاربر در برهه‌ای از زمان نقش مختار را بازی می‌کند که کمرنگ‌تر است و بخش بیشتر بازی با کاراکتر اصلی یعنی مهران اتفاق می‌افتد. هشت جنگ بسیار بزرگ برای کاراکتر طراحی‌شده و قصه‌ای شیرین و جذاب دارد. ناگفته نماند که در قسمت سوم سه‌گانه «سفیر عشق: فصل انتقام» با دریافت بازخوردهای مخاطبان سعی کرده‌ایم اگر ایرادی در قسمت‌های یک و دو این بازی وجود دارد، برطرف کنیم و با کیفیت بسیار مناسب‌تری آن را وارد بازار کنیم.
بازخوردها تا امروز به این مجموعه چطور بوده و مخاطبان چقدر از این بازی استقبال کرده‌اند؟
درحال‌حاضر بازی «مختار: فصل قیام» سه‌ماه است که وارد بازار شده است. اگر این سه‌ماه را با سه‌ماه اولی که بازی «سفیر عشق» وارد بازار شده بود، مقایسه کنیم، استقبال از «مختار: فصل قیام» بیشتر است؛ زیرا مردم با «سفیر عشق» آشنا شده بودند و این بازی برای‌شان برندی محبوب و به خاطره تبدیل شده بود، همین موضوع خودبه‌خود باعث تبلیغ قسمت بعدی یعنی مختار می‌شد. در سوی دیگر، ما سعی کردیم ایرادات احتمالی را که در بازی «سفیر عشق» وجود داشت در بازی مختار برطرف کنیم. در کنار همه این‌ها، کاراکتر مختار به‌خودی‌خود به‌دلیل سریال مختارنامه که سال‌هاست از تلویزیون پخش می‌شود، میان مخاطبان شناخته‌شده است. همه این‌ها دست‌به‌دست هم داد تا «مختار: فصل قیام» نسبت‌به «سفیر عشق» مورد استقبال بیشتری قرار گیرد.
این دو بازی با چه فاصله زمانی از هم به بازار آمدند؟
آذرماه سال گذشته بازی «سفیر عشق» را رونمایی کردیم و بهمن‌ماه این بازی وارد بازار شد. همزمان با اربعین امسال نیز بازی «مختار: فصل قیام» را به فاصله هشت‌ماه عرضه کردیم.
و قسمت سوم این سه‌گانه چه زمانی راهی بازار خواهد شد؟
پیش‌بینی ما این بود که قسمت سوم نوروز امسال وارد بازار شود اما به این دلیل که بازی دیگری به نام «فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی» با محوریت شخصیت شهیدقاسم سلیمانی را در آستانه رونمایی داریم، تصمیم گرفتیم برای تعطیلات تابستانی بچه‌ها این قسمت را در نظر بگیریم و در تابستان آینده قسمت سوم روانه بازار خواهد شد.
با توجه به اینکه در آستانه رونمایی از بازی «فرمانده مقاومت: نبرد آمرلی» هستید، کمی بیشتر این بازی را برای مخاطبان معرفی می‌کنید.
تولید این بازی از سال98 شروع شد و برگرفته از خاطره‌ای بود که رهبر معظم انقلاب از رشادت‌های حاج قاسم سلیمانی در منطقه‌ای در استان صلاح‌الدین عراق به اسم شهر آمرلی تعریف کردند. ایشان این‌گونه بیان می‌کنند که این منطقه مدت‌ها بود در محاصره 360درجه دشمن قرار داشت تا اینکه شهید سلیمانی با هلیکوپتر وارد شهر شدند و با کمک نیروهای مردمی شهر را از محاصره نجات دادند. ما در این مورد تحقیق کردیم و متوجه شدیم شهر آمرلی در استان صلاح‌الدین عراق 10ماه در محاصره کامل داعش بود. این سوژه به نظرمان سوژه‌ای جذاب برای یک بازی باکیفیت در رده بازی‌های بین‌المللی بود. پس یک تیم 40نفره درگیر این کار شدند و تابستان امسال فرایند تولید بازی تمام شد. این بازی حدود هشت‌ساعت گیم‌پلی (Game Play)دارد. کیفیت بازی بسیار خوب است و جذابیت‌های بسیاری برای مخاطب دارد. حدود 55دقیقه روایت سینمایی در بازی گنجانده شده تا مخاطب بتواند قصه را دریافت کند و بفهمد چه اتفاقی افتاده است.
آیا خود حاج‌قاسم قهرمان این بازی است؟
حاج قاسم به‌عنوان یک قهرمان در بازی حضور دارد اما قرار نیست گیمر (Gamer) بازی را با این شخصیت تجربه کند. ایشان به‌عنوان یک فرمانده در بازی حضور دارند. ما به سبک و سیاقی که در بازی‌های قبلی و آینده‌مان داریم همیشه روایت سوم را انتخاب می‌کنیم یعنی یک شخصیت خیالی را در بازی وارد می‌کنیم. در این بازی نیز یک شخصیت خیالی وارد قصه کردیم و داستان را او پیش می‌برد. در کنار او قهرمان‌های اصلی را هم می‌توانیم مشاهده کنیم.
سه‌گانه «سفیر عشق» اولین بازی‌ای است که در آن به تاریخ اسلام پرداخته شده و این ایده جالبی است که بتوان از طریق بازی این فضا را به کودکان و نوجوانان آموزش داد. کمی درمورد این بخش بازی و این هدف بیشتر بگویید.
رسانه بازی (Game) رسانه‌ای است که به اعتقاد من ضریب نفوذ و میزان اثرگذاری‌اش در مخاطب بیشتر از هر رسانه دیگری است. به این دلیل که او ساعت‌ها بدون اینکه هیچ مزاحمی داشته باشد با این رسانه در ارتباط است و سازنده‌های بازی به‌راحتی می‌توانند تاثیراتی را که مدنظر دارند از این طریق به مخاطب منتقل کنند. اگر بخواهیم بازی را با فیلم یا انیمیشن مقایسه کنیم، می‌بینیم که در فیلم و انیمیشن مخاطب درگیر قصه می‌شود اما در تعیین سرنوشت قهرمان قصه نقشی ندارد. برعکس در بازی اول مخاطب با شخصیت بازی همذات‌پنداری می‌کند و خودش را جای او می‌گذارد. به‌نوعی آرزوهای خودش را در قهرمان قصه دنبال کرده و پیدا می‌کند. دوم اینکه او می‌تواند سرنوشت قهرمان را خودش با جنس بازی کردنش تعیین کند. به همین دلیل ضریب نفوذ و میزان اثرگذاری بازی به‌مراتب بیشتر از رسانه‌های دیگر است، به‌خصوص در مخاطب کودک و نوجوان.
پس درواقع باید این سوال را پرسید که چرا نباید سراغ این رسانه رفت؟
دقیقا. چه دلیلی دارد که ما وارد این فضا نشویم آن هم در جامعه‌ای که بالغ بر 36میلیون نفر گیمر در کشور داریم که به‌طور میانگین 90دقیقه از وقت خود را در روز صرف بازی می‌کنند. این عدد قابل‌توجه است و نمی‌شود به‌راحتی از آن عبور کرد. ما می‌توانیم استفاده‌ای بی‌نظیر از این فضا و استقبال جامعه کنیم و از فرصتی که این جنس رسانه برای اثرگذاری در اختیارمان گذاشته است بهره ببریم تا با ادبیات امروز خود مخاطب با او صحبت کرده و پیام‌مان را به او منتقل کنیم. بخشی از این نحوه استفاده به تاریخ اسلام یا بهتر بگوییم تاریخ مصور اسلام برمی‌گردد. اگر شما سفیر عشق یا مختار را بازی کنید و در نقاطی که ما به شما پیشنهاد می‌دهیم بازی را نگه دارید، پنلی می‌بینید که در آن تمام خصوصیات شخصیت‌هایی که با آن‌ها تعامل دارید نوشته شده است، اینکه در چه برهه‌ای از تاریخ چه کردند و نقش‌شان در این اتفاقات چه بوده است یا شهری که در آن در حال بازی کردن هستید چه سابقه تاریخی دارد و معماری‌اش به چه شکل است.
پس مخاطب در کنار بازی به اطلاعات مفیدی نیز دست پیدا می‌کند؟
همین‌طور است. این بازی یک تاریخ مصور است برای کودکی که دوست دارد در مورد تاریخ اسلام بداند اما حوصله دیدن فیلم مستند و کتاب خواندن را ندارد. او پای بازی می‌نشیند و کلی اطلاعات به دست می‌آورد. حتی با برخی ادوات هم در بازی آشنا می‌شود؛ مثلا این شمشیر یک شمشیر عربی است و … این اطلاعات می‌تواند به او بسیار کمک کند. ما از این فرصت استفاده کردیم و آنچه را علاقه خودمان است یعنی برهه‌ای از تاریخ اسلام را در کنار یک محصول سرگرم‌کننده برای مخاطب ارائه دادیم تا علاوه بر سرگرمی، آموزنده هم باشد.
کمی از پروسه ساخت این بازی بگویید. چند نفر درگیر تولید این بازی بودند و ساخت آن چقدر طول کشید؟
به‌صورت متمرکز نزدیک به 50نفر درگیر تولید سه‌گانه «سفیر عشق» در استودیو بودند که البته کار هنوز هم ادامه دارد. از آغاز فرایند تولید، بیشتر از چهار سال برای این اثر زمان گذاشته شده است. نویسنده بازی نامه و کارگردان اثر آقای «عماد رحمانی» هستند. از ویژگی‌های این مجموعه می‌توان به این اشاره کرد که برای اولین بار در ایران یک بازی خواننده تیتراژ دارد. استاد سالار عقیلی برای این بازی قطعه سفیر عشق را خوانده‌اند که اتفاقی کم‌نظیر در دنیا و بی‌نظیر در ایران است.
در دوبله این اثر چه کسانی همکاری داشتند؟
29 نفر از اساتید دوبله کشور در این اثر به ما کمک کردند. جناب آقای «حسام صادقی‌نیکو» مدیر دوبلاژ این پروژه هستند. استاد «منوچهر والی‌زاده» گوینده شخصیت مهران، خانم «زهره شکوفنده» دوبلور شخصیت پروانه و استاد «میثم نیکنام» دوبلور شخصیت مختار هستند. بقیه اساتید عزیز نیز کار گویندگی بیشتر از 90کاراکتر این بازی را برعهده دارند. این بازی آهنگ اختصاصی دارد که پس از انتشار قسمت سوم این سه‌گانه، آلبوم آن با 12قطعه منتشر خواهد شد و می‌تواند برای مخاطبان جذاب باشد.
این بازی چقدر در عرصه بین‌المللی شناخته شده است و چه برنامه‌هایی برای انتشار جهانی آن دارید؟
درحال‌حاضر رایزنی‌هایی برای این کار انجام شده و کارهای مقدماتی و نزدیک به فینال برای عرصه جهانی این پروژه صورت گرفته است که بعد از انتشار قسمت سوم در سال آینده شاهد آن خواهیم بود. بحث دوبله اثر، ترکیب سه قسمت و تبدیل شدنش به یک بازی بزرگ‌تر در اندازه بازی‌های بزرگ جهانی و نزدیک به 18ساعت گیم‌پلی زمان می‌برد اما کارهایش در حال انجام است. با توجه به اتفاقاتی که افتاده ما در تابستان سال آینده شاهد عرضه جهانی این بازی به حداقل چهار زبان زنده دنیا خواهیم بود.
به چه زبان‌هایی این بازی ترجمه خواهد شد؟
به زبان‌های انگلیسی، عربی، فرانسه و اسپانیایی.
و سوال پایانی، شما به‌عنوان تهیه‌کننده بازی که مدت‌هاست در این عرصه فعال هستید، بزرگ‌ترین چالش‌های تولید بازی در ایران را چه می‌دانید؟
به‌دلیل اتخاذ سیاست‌های غلطی که مخصوصا در دولت قبل در حوزه بازی شاهدش بودیم، تعداد قابل‌توجهی از متخصصان جوان ایرانی به خارج از کشور مهاجرت کردند. درحال‌حاضر ازلحاظ نیروی انسانی چالش جدی وجود دارد که اگر فکر درستی برای آن نشود آینده درخشانی را شاهد نخواهیم بود. هرچند رویش‌های جدیدی در حال اتفاق افتادن است اما به‌هرحال استعدادهای بی‌نظیری در کشور ما هستند که اگر به آن‌ها توجه نشود به چالش جدی صنعت تولید بازی در آینده‌ای نه‌چندان دور تبدیل خواهند شد. مهم‌تر از همه این‌ها که به‌نوعی ریشه دیگر چالش‌هاست، فهم درست مسوولان از حوزه بازی در کشور است. برگردان کلمه Game به فارسی «بازی» می‌شود و چون بازی است مسوولان آن را جدی نمی‌گیرند. ای‌کاش برگردان کلمه Game می‌شد کلمه‌ای مانند «برجام» یا «چاه نفت» یا «بشکه نفت».
تا جدی گرفته شود؟
دقیقا. تا شاید مسوولان به این واسطه آن را جدی بگیرند. بیش از 30میلیون نفر از مردم ما در این صنعت حضور دارند و روزانه یک‌ساعت و نیم از وقت‌شان را صرف این صنعت می‌کنند. کشورهایی در دنیا داریم که 6برابر درآمد نفتی ایران از صنعت بازی درآمد دارند. کشورهایی داریم که بودجه سالانه‌شان را روی صنعت سرگرمی می‌بندند. آن وقت ما با این همه استعداد در کشورمان این موضوع را جدی نمی‌گیریم. این بازار بی‌نظیر مصرف در کشور ما وجود دارد اما جدی گرفته نمی‌شود. چالش اصلی ما مسوولانی هستند که درک درستی از فضا ندارند.
به‌صورت متمرکز نزدیک به 50نفر درگیر تولید سه‌گانه «سفیر عشق» در استودیو بودند که البته کار هنوز هم ادامه دارد
